Op 21 mei 2021 was het World Day for Cultural Diversity for Dialogue and Development of Werelddag van de Culturele Diversiteit. Op deze dag brengen we de betekenis, waarde en noodzaak van culturele diversiteit extra onder de aandacht. En staan we stil bij hoe een beter begrip ervan ons de weg wijst naar een betere onderlinge verstandhouding en harmonieuze samenleving.
Nu hoor ik je al denken: “Wat heeft dit in godsnaam met mijn huisdier te maken?”. Goeie vraag! Er is wel degelijk een link.
NATURE …
De Universele Verklaring van Culturele Diversiteit start met: “Als bron van uitwisseling, innovatie en creativiteit is culturele diversiteit voor de mensheid even noodzakelijk als biodiversiteit voor de natuur”. Biodiversiteit omvat de verscheidenheid aan ecosystemen, verschillende soorten en de genetische variatie binnen een soort (Thank you, Wikipedia :-)).
Deze genetische variatie is zeker stof tot discussie als we het over onze huisdieren hebben. Denk maar aan onderwerpen als broodfokkers of het zwerfkattenbeleid.
Genen bepalen voor een stuk hoe een dier reageert op een bepaalde situatie. Is het geneigd om eerder timide of angstig te reageren? Of komt het net stoutmoedig en vol zelfvertrouwen uit de hoek.
Maar het is de socialisatieperiode en andere ervaringen in het leven van het dier die daarna beslissen of zo’n reactie ook daadwerkelijk tot stand komt … en in welke mate van intensiteit.
Een kitten bijvoorbeeld heeft zijn moeder en nestgenoten nodig om te leren wat het is om een kat te zijn. Om zich te wassen, om prooien te vangen en om te overleven. Al bij de leeftijd van ongeveer 5 weken leert een kitten om een muis te doden.
En ja, ook onze makke huiskat moet dit als kitten leren. Daarmee wil ik niet zeggen dat alle katten gewoon maar op prooien moeten jagen om te overleven. Nee, baasjes kunnen erna perfect voor eten zorgen. Wat ik bedoel is dat kittens best bij hun moeder en nestgenoten blijven tot ze 12 weken oud zijn. Zodat ze voldoende tijd hebben gehad om kat te leren zijn.
Genen bepalen voor een stuk hoe een dier reageert op een bepaalde situatie.
Onderzoek heeft uitgewezen dat kittens die met de hand zijn groot gebracht vanaf ongeveer 2 weken, later angstiger zijn en minder makkelijk dingen aanleren. En als mens is het heel moeilijk om een kitten te leren hoe het moet leven als kat.
Om probleemgedrag te voorkomen moet een kitten van zijn nestgenoten leren hoe het omgaat en speelt met soortgenoten. En ook het zogen bij de moeder speelt een belangrijke rol. De kitten leert omgaan met gevoelens als frustratie als het niet mag drinken omdat zijn moeder er genoeg van heeft. Als de kitten hiertoe niet de kans krijgt, kan het later moeilijker omgaan met deze frustratie of met andere katten. En dit kan leiden tot agressief gedrag.
… AND NURTURE
Naast deze eerste ervaringen speelt ook de socialisatieperiode een cruciale rol in het leven van onze huisdieren. En hier komt de link met culturele diversiteit op de proppen (ja, ik weet het, eindelijk). Tijdens deze socialisatieperiode zijn onze huisdieren een spons. Ze nemen veel op en leren super snel bij.
Het is dan ook belangrijk om deze periode zo goed mogelijk te benutten en onze huisdieren aan een diversiteit van prikkels bloot te stellen. Let wel, je dier mag niet overladen worden en het moet steeds een positief gevoel overhouden aan de nieuwe ervaring. Anders kunnen ze er een psychologisch trauma aan over houden.
Je hebt slechts een beperkte tijd om je lieve huisdier te leren dat de wereld grotendeels veilig is. De socialisatieperiode van honden start als ze ongeveer 7 weken oud zijn. En loopt tot ze ongeveer 12 weken zijn.
Rond 8 weken begint ook een periode dat ze wat angstiger zijn en makkelijker schrikken van dingen zoals geluiden en plotse bewegingen. Dit is niet erg. Want deze periode hebben ze nodig om te leren welke situaties echt gevaarlijk zijn en welke ok zijn.
Maar het is wel belangrijk dat ze veel positieve ervaringen hebben om te voorkomen dat ze over het algemeen angstig worden. Want dit kan leiden tot agressief gedrag.
Bij konijnen loopt de socialisatieperiode tijdens de eerste 6 weken van hun leven. Het is belangrijk om de konijntjes dan in contact te laten komen met mensen. Zo leren ze om geen schrik te hebben voor mensen en kan je hen later makkelijker aaien.
Maar dit moet met de nodige ervaring en voorzichtigheid gebeuren zodat de moeder haar interesse in haar konijntjes niet verliest. Haar konijntjes moeten namelijk nog wel de groepsgeur behouden om te voorkomen dat ze hen verstoot.
Maar het is de socialisatieperiode en andere ervaringen in het leven van het dier die daarna beslissen of zo’n reactie ook daadwerkelijk tot stand komt en in welke mate van intensiteit.
Kittens doorlopen hun socialisatieperiode vanaf de leeftijd van 2 tot ongeveer 7 à 8 weken. Dit is dus de periode dat ze nog bij hun moeder en nestgenoten zijn. De fokker of verzorger heeft dus de nodige expertise en ervaring nodig om de kittens optimaal door deze socialisatie te loodsen.
POSITIEVE PRIKKELS
Welke ervaringen hebben onze lieve huisdieren nodig tijdens hun socialisatieperiode? Het doel is om hen in contact te laten komen met een diversiteit aan ervaringen en situaties. Zodat ze dan leren dat deze situatie veilig en ok is.
Een kitten dat tijdens de socialisatieperiode bijvoorbeeld enkel in contact is geweest met oudere vrouwen, kan op latere leeftijd een angst ontwikkelen voor jonge kinderen. Deze angst kan leiden tot agressief gedrag zoals krabben en bijten. En deze emoties zijn moeilijk om te keren als ze deze ervaring gemist hebben tijdens hun socialisatieperiode.
Tijdens de socialisatieperiode zijn onze huisdieren een spons.
Jonge huisdieren … of het nu kittens, puppy’s of konijntjes zijn … komen dus best in contact met een (culturele) diversiteit:
- Mannen én vrouwen van alle leeftijden … dus babies, kinderen, tieners, volwassenen, ouderen.
- Van alle kleuren en culturen, ook verschillende klederdracht (let’s go crazy en doe in de zomer een muts en sjaal aan om je jonge huisdier hieraan te laten wennen)
- in Corona-tijden: met en zonder mondmasker. En toon veel verschillende mondmaskers want sommigen kunnen er voor je dier wat beangstigend uitzien (waarom denk ik nu spontaan aan dat mondmasker met het gezicht van Maggy???! Weird association, sorry hiervoor…).
- Mensen die zitten, liggen, stappen, lopen of fietsen
- Neem je jonge huisdier overal mee naartoe: in de auto, op de tram, bus, trein, naar het bos, op het platteland of in de drukke stad. Het is nu het moment om hem aan te leren dat hij op deze plaatsen niet angstig hoeft te zijn.
- Leer hem kennis maken met andere soortgenoten en zorg voor een diversiteit wat betreft grootte, ras, vacht, puppy of volwassen, enz.
- Breng je huisdier ook in contact met andere dieren zoals kippen (zeker als je er zelf hebt), konijnen, katten, honden, …
- En geef hen de ervaring van verschillende geluiden zoals storm, muziek, vuurwerk, de stofzuiger, auto’s, geluiden van een drukke stad, de diepvriezer die opspringt, enz.
Dit betekent niet dat je allerlei natuur- en stormgeluiden loeihard moet zetten. De nadruk ligt bij elke situatie of prikkel op een positieve ervaring creëren voor je dier. Dit betekent dus ook dat je je dier geen uren na elkaar moet blootstellen aan nieuwe situaties of dat je 10 verschillende ervaringen per dag voorziet. Zeker een jong dier is snel moe en heeft tijd nodig om te rusten.
Vier dus deze Werelddag van de Culturele Diversiteit volop voor jezelf, voor je naasten en de hele samenleving. En vergeet niet dat ook onze huisdieren diversiteit nodig hebben tijdens hun socialisatieperiode. Want genen bepalen niet alleen al hun gedrag.
Ga dus voor zoveel mogelijk diversiteit aan nieuwe situaties maar doe het op het tempo van je kleine lieveling. Elke kennismaking met een nieuwe situatie moet een positieve ervaring opleveren. Zowel voor je dier als voor jezelf.
BRONNEN:
