Stress bij katten. Elke kat heeft basisbehoeften zoals water, eten en een schone kattenbak. Daarnaast hangt haar geluk af van hoe stressvrij ze zich voelt in haar omgeving. Want je kat is een controlefreak en heeft makkelijk stress.
Stress is een vaak voorkomende oorzaak van medische of gedragsproblemen bij katten. Als baasje heb je er alle baat bij om het stresslevel van je kat zo laag mogelijk te houden. Maar hoe doe je dat?.
Katten hebben, net als mensen, stress nodig om uit gevaarlijke situaties te ontsnappen en te overleven.
Stress bij katten wordt veroorzaakt door een prikkel of stimulus die ze niet leuk vinden of waar ze bang voor zijn. Ze voelen zich dan niet veilig.
Gelukkig is niet alle stress slecht. Katten hebben, net als mensen, stress nodig om uit gevaarlijke situaties te ontsnappen en te overleven. Maar sommige vormen van stress hebben een negatieve impact, zeker als ze vaak voorkomen of lang duren. Of als wij mensen de stress van onze kat in stand houden zonder dat we het door hebben. Prikkels spelen hierin een belangrijke rol.
JE KAT IS EEN STRESSKIP
Niet alle prikkels veroorzaken stress. Dit hangt namelijk af van de mate waarin je kat deze prikkel kan voorspellen en controleren.
Ik val dus meteen met de deur in huis.
Hoe meer voorspelbaarheid en een gevoel van controle je je kat kan geven, hoe minder slechte stress ze ervaart. Ze voelt zich dus veiliger en gelukkiger.
Voorspelbaarheid + gevoel van controle = no stress.
Hoe pak je dit nu praktisch aan? Voorspelbaarheid wordt opgebouwd door ervaring. Jij kan ervoor zorgen dat je kat een bepaalde prikkel of situatie ziet als veilig in plaats van bedreigend door ze gewend te laten worden aan deze prikkel. Dit kan door routine in het leven van je kat te bouwen.
Denk hier bijvoorbeeld aan: elke dag op hetzelfde tijdstip eten geven, spelen of niet zomaar haar etensbak, krabpaal of slaapplaats verplaatsen. En begin al helemaal niet met heel je living op één namiddag anders in te richten waarbij je alle spullen van je kat in één keer van plek wisselt. Ze zal in de war zijn want ze vindt haar veilige plekken en voedsel niet terug op de plekken die ze kent.
De belangrijkste prioriteit van je kat is een betrouwbare voedselbron en een veilige woonplek waar ze exact weet waar alles staat. Als je dit zomaar door mekaar gooit, is ze haar voorspelbaarheid en haar veilig gevoel kwijt. Ze zoekt dan een manier om met dit onaangename gevoel om te gaan en veiligheid te creëren. En dat kan door haar geur af te geven doorheen je woonkamer door te krabben … op plaatsen waar jij dat niet wil. Of ze voelt zich op een andere plek in huis veiliger dan in haar kattenbak en gaat daar haar behoefte doen.
Wil je toch iets van plaats veranderen? Doe het dan in kleine stapjes en met één item tegelijk.
TUTUTUTUTUUUUUT
Daarnaast is het heel waardevol om als baasje alle stressfactoren van je kat te leren kennen. Sommigen kan ik je al op een dienblaadje geven. En ja, jij herkent ze ongetwijfeld ook. Want de meeste katten houden niet van andere katten die ze via het raam buiten zien, van honden, van de stofzuiger, enz.
Ga eens op zoek naar alle prikkels of situaties die jouw kat niet leuk vindt. En bedenk dan hoe je deze prikkels of situaties kan vermijden. Je kan bijvoorbeeld je ramen onderaan afplakken met ondoorzichtbare folie zodat je kat geen andere katten of honden buiten kan zien. Zo maak je haar binnenomgeving veiliger voor haar. Ze zal meer op haar gemak zijn en niet continu gestresst naar buiten staren om te zien of er gevaar is.
Sommige stress bij katten kan je niet helaas vermijden … hoewel ik het niet erg zou vinden om nooit meer te hoeven stofzuigen … hihihi … Probeer deze prikkels of situaties dan telkens op dezelfde manier aan te kondigen aan je kat.
Ik doe dat door op een iets hogere en zachte toon “tututututut” te zeggen en dan pas de stofzuiger aan te zetten. Als je dit elke keer doet, leert je kat al snel dat na de “tututututut” iets volgt dat ze niet leuk vindt. Je geeft haar dus voorspelbaarheid. En je kan haar gratis en voor niks ook nog een gevoel van controle geven: door haar de keuze te geven hoe ze met deze situatie om wil gaan. Ze kan ervoor kiezen om te blijven liggen. Of om zich uit de voeten te maken omdat ze geen zin heeft in een onaangename situatie. Dus na de “tututututut” en voor ik de stofzuiger aanzet, geef ik haar de tijd om te kiezen.
Dé gouden regel: plaats zoveel basisbronnen als je katten in huis hebt plus minstens 1 extra.
ALLES PLUS 1 EXTRA
Dit gevoel van controle en keuze mag je doortrekken naar alle basisbehoeften van je kat. Een gouden regel hier is: plaats zoveel basisbronnen (zoals etensbakjes, waterbakjes, kattenbakken, krab- en slaapplaatsen) als je katten in huis hebt PLUS MINSTENS 1 EXTRA.
En verspreid deze bronnen doorheen je huis. Als je kat zich dan niet veilig voelt in de buurt van een andere kat, heeft ze een manier om ermee om te gaan. Ze kan ervoor kiezen om bijvoorbeeld een andere kattenbak te gebruiken waar ze zich wel op haar gemak voelt. Dit is een cruciale gouden regel als je meerdere katten in huis hebt. Maar ook als je maar één kat hebt, is dit een absolute aanrader.
Je kan dit gevoel van controle versterken door je kat de mogelijkheid te geven om natuurlijk gedrag te vertonen. Hier bedoel ik mee dat ze alles kan doen waarvoor een kat gemaakt is om te doen. Dus eten, drinken, spelen, krabben, springen, klimmen, verstoppen, enz.
Vooral de mogelijkheid om zich te verstoppen is belangrijk om stress bij katten minimaal te houden. Dit geeft hen de kans om om te gaan met een prikkel of situatie waar ze bang van zijn.
Daarnaast hebben ze een veilige haven in hun leefwereld nodig. Dit is niet hetzelfde als een verstopplaats. Een verstopplaats is een plaats waar ze naartoe vluchten als ze zich bedreigd voelen. En waar ze kunnen wachten tot de bedreigende prikkel weg is. In een veilige haven kan je kat helemaal zichzelf zijn, voelt zij zich op haar gemak en vol zelfvertrouwen. Het is dus een plaats waar ze kan ontspannen en waar ze altijd veilig is.
Je kat kan vrij naar deze plek gaan als ze even niet met jou, andere dieren of mensen in contact wil zijn. Dit kan bijvoorbeeld een slaapplaats zijn. Als je kat daar is, is het essentieel dat alle gezinsleden en bezoekers in huis dezelfde richtlijnen volgen: benader de kat niet en laat haar met rust. Dus ook geen snelle aai over haar bol of een “koetshie koetshie koetshie”.
Katten hebben geen standaard aai- en knuffelhandleiding.
EN INEENS HAALT ZE UIT …
En nu we het toch over aaien hebben. Katten hebben geen standaard aai- en knuffelhandleiding. Hoe vervelend wij mensen dit ook vinden. Sommige katten houden hier nu eenmaal niet van. En voor ons mensen is dit misschien wel de moeilijkste vorm van controle geven. Want we vinden het zo fijn om een kat te strelen, het maakt ons zo zen. Maar als we willen vermijden dat onze armen onder de krassen staan (nee, dit is niet iets om trots over te zijn), dan moeten we hen de controle geven.
Streel of knuffel je kat dus enkel als zij zelf naar je toekomt en hier zelf om vraagt door bijvoorbeeld met haar snoet tegen je te wrijven. Steek eerst je hand naar haar uit zodat ze kan ruiken of jij wel veilig bent. En ja, dit doe je ook bij je eigen kat die je al 10 jaar hebt. Als ze dan tegen je hand wrijft, weet je dat je haar toestemming hebt.
Start op een veilige plek te aaien zoals bovenop haar hoofd. Sommige katten vinden het ook zalig om onder hun kin geaaid te worden. En dan … ik weet het, dit is het moeilijkste … STOP met strelen. Hou streelsessies kort. Want katten worden liever meerdere keren kort per dag geaaid dan uren aan één stuk. En als ze er genoeg van hebben, zullen ze dit duidelijk laten merken. En meestal nog voor jij er erg in hebt.
Loopt je kat weg tijdens het aaien? Laat haar dan gaan.
Een andere factor die stress bij katten beïnvloedt is de socialisatieperiode. Maar ook genen, temperament en ervaringen spelen een belangrijke rol in hoe je kat reageert op prikkels. Namelijk of ze prikkels met een zelfvertrouwen benadert of eerder angstig is.
Ongeacht haar reactie, is het belangrijk om je kat een gevoel van controle te geven en haar nooit tot iets te dwingen. Want dan kan ze angst ontwikkelen wat kan leiden tot agressie. Daarom is het trainen van je kat zo belangrijk. En dan denk ik aan op jonge leeftijd trainen om in de auto mee te reizen, om naar de dierenarts te gaan, om tanden te laten checken, enz.
Als je kat al een angst heeft ontwikkeld, is het aangeraden om een professional in te schakelen om haar angst aan te pakken.
Denk dus eens na over hoe jij je kat voorspelbaarheid, routine en een gevoel van controle kan geven in haar dagelijks leven. Welke kleine stapjes kan jij zetten om haar stress te verminderen en haar gelukkiger te maken? Welke prikkels en situaties maakt ze dagelijks mee en hoe kan je haar leren dat deze veilig zijn?
A huge challenge, I know. Maar wel eentje die het dubbel en dik waard is om je kat een fantastisch en happy leven te geven.
Extra lectuur:
